Deze serie blogs gaat over de belangrijkste juridische aspecten van een bedrijfsovername. Daarin nemen we u stap voor stap mee door het overnameproces. Zo vertelden we in eerdere blogs meer over het verkoopklaar maken van de onderneming en de verschillende stappen in het overnameproces. Ook kwamen de geheimhoudingsovereenkomst (NDA) en intentieverklaring (LOI) aan de orde. In deze blog staan we stil bij een ander belangrijk onderdeel van het overnameproces: het boekenonderzoek.
Waarom een boekenonderzoek?
Bij een bedrijfsovername is het gebruikelijk dat de beoogd koper op enig moment zelf nader onderzoek gaat of laat doen naar de over te nemen onderneming. We spreken dan van een boekenonderzoek of due diligence (due diligence betekent ‘gepaste zorgvuldigheid’). Logisch, de financiële belangen bij een overname zijn vaak groot. Een koper zal dan ook zelf willen (en vaak zelfs moeten) onderzoeken welke kansen en risico’s de deal met zich meebrengt.
Vragen die in dit kader kunnen spelen zijn: hoe staat het bedrijf er financieel voor? Is de orderportefeuille voldoende gevuld? Zijn de benodigde vergunningen in orde? Hoe zit het met het intellectueel eigendom? Wat is de looptijd van belangrijke overeenkomsten met klanten en leveranciers? Staat daar nog iets in over de gevolgen van een eventuele overname? Maar ook: kan het bedrijf nog claims verwachten van de Belastingdienst? En: lopen er nog juridische geschillen?
Vanuit het oogpunt van de verkoper is een boekenonderzoek altijd best spannend. Want welke vragen zullen de beoogde kopers gaan stellen? Wat zal er uit het onderzoek komen en zullen deze uitkomsten nog invloed hebben op (het verloop van) de deal? Om vervelende verrassingen tijdens een due diligence te voorkomen, kan het voor verkopers verstandig zijn om in het voortraject – tijdens het verkoopklaar maken van de onderneming – al aandacht aan deze onderwerpen te besteden.
Hoe gaat een boekenonderzoek in zijn werk?
Tegenwoordig vindt een boekenonderzoek vrijwel altijd digitaal plaats, in een digitale dataroom die is gevuld met informatie over het bedrijf. Zowel de kopende als de verkopende partij (en hun adviseur) krijgen toegang tot deze (beveiligde) dataroom, kunnen er stukken inzien en er met elkaar communiceren.
De omvang van het boekenonderzoek hangt af van het type bedrijf dat wordt overgenomen en van het financiële belang dat met de transactie is gemoeid. In ieder geval worden altijd financiële, fiscale en juridische aspecten onder de loep genomen. Maar er kan ook worden gekeken naar operationele-, commerciële- en personele aspecten.
Tijdens een due diligence is er altijd een zeker spanningsveld tussen de onderzoeksplicht van de kopende partij en de mededelingsplicht van de verkopende partij. In het algemeen geldt hierbij – net als bijvoorbeeld bij het kopen van een huis – dat de mededelingsplicht zwaarder weegt dan de onderzoeksplicht, maar hoe zwaar hangt zeer af van de omstandigheden van het geval. Beide partijen doen er dus goed aan om zich hierover te laten adviseren.
Wat gebeurt er met de uitkomsten?
De uitkomsten van het boekenonderzoek hebben in de praktijk vaak invloed op de uiteindelijke voorwaarden van de transactie. Als er specifieke risico’s aan het licht zijn gekomen, kan de koper bijvoorbeeld bepaalde garanties of vrijwaringen verlangen van de verkoper. Ook hier is sprake van een spanningsveld tussen de partijen: een koper zal zo veel mogelijk en ruim omschreven garanties en vrijwaringen overeen willen komen. Aan de andere kant zal de verkoper zo min mogelijk garanties en vrijwaringen willen afgeven.
Vragen?
Heeft u hier vragen over? Of wilt u advies over of bijstand bij een due diligence? Neem dan gerust contact met ons op. We helpen u graag!
Door Loes van Kooten
Lees ook:
