Hoe werkt mediation in een zakelijk conflict? En waarom is het effectiever en sneller dan een procedure bij de rechter? Het antwoord op die vragen ligt in de top 3 oorzaken van conflicten; botsende ego’s, miscommunicatie en wantrouwen. Wat valt op? Precies, de inhoud van een conflict staat er niet bij! En wat is nu juist de taak van een rechter? Een beslissing nemen over de inhoud van het conflict. Niet gek dus dat na een vonnis van de rechter partijen vaak nog steeds niet tevreden zijn.
Mediation werkt anders. Bij mediation begeleidt de mediator het communicatie- en onderhandelingsproces om tot een oplossing van het conflict te komen. Daarbij gaat het dus, anders dan in een procedure, in eerste instantie minder om de inhoud. De mediator creëert een situatie waarin partijen samen kunnen werken aan een oplossing voor het conflict. Hiervoor is het vaak nodig dat eerst wordt stilgestaan bij de situatie zoals die was, is en idealiter zou zijn. Als partijen daarover op een constructieve manier met elkaar spreken en onderhandelen, blijkt vaak dat zij ook tot creatieve oplossingen voor het conflict kunnen komen. En vaak blijft de relatie daarbij ook nog goed!
Mooi die theorie, maar hoe werkt dit nu in de praktijk? In een serie blogs neem ik u de komende periode mee in een aantal praktijkvoorbeelden. Ik trap af met een mediation in een aandeelhoudersgeschil.
Praktijkvoorbeeld: mediation in een aandeelhoudersgeschil
Drie aandeelhouders hebben een IT-bedrijf. Ieder heeft 33% van de aandelen. Aandeelhouder X is de oprichter van het bedrijf. De andere twee aandeelhouders zijn later ingestapt. Het bedrijf is in vijf jaar tijd gegroeid van 10 naar 80 werknemers.
Nu de mogelijkheid tot overname van een kleiner IT-bedrijf zich voordoet, willen de twee later ingestapte aandeelhouders verder investeren en doorgroeien. Aandeelhouder X wil echter geen risico’s meer nemen. Ook wil hij voorkomen dat zijn jaarlijkse dividenduitkering of zijn pensioen door verdere investeringen in gevaar komt. Hij leeft op grote voet en wil geen stap terug doen. Dit leidt overigens al jaren tot frictie bij de andere twee aandeelhouders.
De twee aandeelhouders willen snel doorpakken en de overname voor het einde van het jaar realiseren. Aandeelhouder X baalt daarvan; het lijkt alsof hij er niet meer toe doet, al zijn argumenten worden aan de kant geschoven, zijn jaarlijkse dividenduitkering komt in gevaar en hij is bang dat zijn beoogd opvolger door de overname zal vertrekken. Dit zou betekenen dat hij langer door zal moeten werken en voorlopig niet met pensioen kan. Aandeelhouder X besluit niet mee te werken aan de overname.
De aandeelhoudersovereenkomst is op verschillende punten onduidelijk, zoals over investerings- en dividendkwesties.
De andere twee aandeelhouders stellen mediation voor. Een procedure tegen aandeelhouder X zou te lang duren en bovendien de relatie verder verslechteren. Ook maken de aandeelhouders zich zorgen over de impact van een procedure op de bedrijfsvoering van de onderneming en henzelf.
De mediation
Tijdens de mediation vliegen de aandeelhouders elkaar direct in de haren. Verwijten vliegen over en weer. De twee aandeelhouders verwijten aandeelhouder X star gedrag, kortzichtigheid en egoïsme. Anderzijds maakt aandeelhouder X de twee anderen het verwijt dat zij geen oog hebben voor de risico’s van de overname, de impact daarvan op het huidige personeel en geeft hij aan geen urgentie voor de overname te zien.
Hierop vraagt de mediator de aandeelhouders om uit te leggen hoe het beeld van star, kortzichtig, egoïstisch, (geen) oog hebben voor risico’s, etc. is ontstaan. Tijdens dit gesprek blijkt dat aandeelhouder X al jaren de indruk heeft dat hij zijn IT-bedrijf feitelijk kwijt is. Hij stond immers al vaker lijnrecht (en alleen) tegenover de andere twee aandeelhouders, en gaf uiteindelijk vaak toe. Nu hij de jaarlijkse dividenduitkeringen nodig heeft én graag met pensioen wil, is de maat vol. Dit keer houdt hij zijn poot stijf. En bovendien, al zou hij de overname willen, hij kan het zich financieel niet permitteren.
De andere aandeelhouders geven aan veel bewondering te hebben voor de manier waarop aandeelhouder X het IT-bedrijf heeft opgezet en uitgebouwd. Maar in de vertrouwelijkheid van de mediation geven ze ook aan in aandeelhouder X niet langer een gelijkwaardige partner te zien. Het gevoel van aandeelhouder X klopte dan ook deels.
De oplossing voor het conflict
De aandeelhouders spreken af dat aandeelhouder X voor de overname terugtreedt, hij nog vijf jaar als adviseur bij het IT-bedrijf betrokken blijft en hij eerder met pensioen kan als hij dat wil (met een opzegtermijn van één jaar). Op die manier hebben de twee andere aandeelhouders hun handen vrij voor de overname en verdere investeringen. Aandeelhouder X ontvangt een mooi bedrag voor zijn aandelen én heeft de mogelijkheid om nog vijf jaar lang inkomsten te genereren.
Ook spreken zij af dat bij het vertrek van X een groots afscheid wordt georganiseerd. Dit is voor X belangrijk omdat daaruit de waardering voor zijn bijdrage aan het IT-bedrijf en persoon blijkt.
Op deze manier is niet alleen een passende oplossing voor alle betrokkenen gevonden, ook is een jarenlange kostbare procedure voorkomen. Win, win!
Voordelen mediation
Lees voor de voordelen van mediation bij een zakelijk conflict ook mijn eerder blog. Samengevat:
- u bepaalt zelf welke oplossing er komt.
- de kosten zijn laag.
- het traject is heel snel afgerond, circa 3 weken is gebruikelijk (circa 3 gesprekken van 2 uur).
- u heeft een slagingskans van 80 à 90% om tot een oplossing te komen.
- u kunt op elk gewenst moment stoppen.
- mediation is vertrouwelijk.
Vragen?
Heeft u vragen over de mogelijkheden van mediation? Neem dan vrijblijvend contact met ons op. De mediators van HJ Advocaten & Mediators zijn gespecialiseerd in zakelijke mediations en werken conform de regels van de Mediatorsfederatie Nederland (MfN).
Door Loes van Kooten (advocaat, mediator en trainer bij de ADR-beroepsopleiding voor mediators)
