Als het faillissement van uw onderneming wordt uitgesproken komt er veel op u af. Zoals u in een eerdere blog kon lezen, moet u soms ook onverwacht zaken teruggeven aan de curator. In dit blog bespreken we hoe dit kan – en belangrijker, hoe u dit kunt voorkomen. Het gaat om de faillissementspauliana: wat is het? En waar moet u als bestuurder op letten?
Wat is de faillissementspauliana?
De faillissementspauliana is de bevoegdheid van de curator om acties (rechtshandelingen), die voor faillissementsdatum door uw onderneming zijn verricht en waardoor de crediteuren zijn benadeeld, terug te draaien.
Zo kan de curator met een beroep op de faillissementspauliana bijvoorbeeld een betaling, verrekening of verkoop ongedaan maken. Het is belangrijk om hier al voor faillissementsdatum rekening mee te houden. Doet u dit niet? Dan kan dit voor u en andere betrokkenen ontzettend vervelend uitpakken, zoals het hiernavolgende voorbeeld illustreert.
Voorbeeld
Stel, het gaat de laatste tijd niet goed met uw onderneming. U hebt alles geprobeerd maar ziet geen uitweg meer en verwacht op korte termijn een faillissement. U rijdt in een auto van de zaak, die u graag wilt houden. U gaat daarom naar een garagebedrijf en vraagt wat de inruilwaarde van de auto zou zijn. Dit bedrag betaalt u aan uw onderneming en u laat de auto overschrijven op uw eigen naam. Wat u betreft is de auto daarmee van u geworden. U hebt immers netjes voor de auto betaald.
Dan wordt het faillissement uitgesproken. Wat gebeurt er? De curator beroept zich op de faillissementspauliana; u moet de auto direct teruggeven, terwijl de curator u het aankoopbedrag niet direct hoeft terug te betalen.
Kortom, heel makkelijk voor de curator, bijzonder nadelig voor u. Want nadat u de auto heeft teruggegeven krijgt u een vordering op de faillissementsboedel. En de kans dat die vordering wordt betaald is (heel) klein. Vaak is de boedel namelijk ontoereikend om dit soort schulden te betalen. U blijft dan achter zonder auto en vist voor terugbetaling achter het net.
Wanneer is er sprake van een faillissemenspauliana?
De curator kan niet zomaar een succesvol beroep op de faillissementspauliana doen. Hiervoor geldt namelijk een aantal wettelijke vereisten:
- De rechtshandeling is onverplicht verricht;
- De schuldeisers zijn hierdoor benadeeld; en
- Beide partijen waren van deze benadeling op de hoogte.
Terug naar het voorbeeld van de auto. Als de auto niet kort voor faillissement zou zijn verkocht, zou de curator de auto niet tegen inruilwaarde maar tegen de getaxeerde marktwaarde kunnen verkopen. Een hogere opbrengst dus. Die opbrengst had de curator daarna volgens de wettelijke regels onder de schuldeisers kunnen verdelen. Doordat het anders is gegaan, zijn er schuldeisers benadeeld en is er sprake van een faillissementspauliana.
Faillissementspauliana voorkomen?
Is het inroepen van de faillissementspauliana (altijd) logisch? Vanuit de curator en wetgever gezien zeker. Vanuit u als bestuurder gezien minder; zeker als u denkt dat u een redelijke prijs hebt betaald. Het is dus raadzaam om (in ieder geval één tot drie jaar voor faillissementsdatum) extra attent te zijn op een mogelijke faillissementspauliana, óók als het nog niet zeker is dat de onderneming failliet gaat.
Twijfelt u ergens over? Dan is het raadzaam om eerst even contact op te nemen met een specialist faillissementsrecht. Daarmee voorkomt u dat u later voor vervelende verrassingen komt te staan.
Vragen?
Verkeert uw onderneming in zwaar weer en hebt u advies nodig? Neem dan vooral contact met ons op. Als specialisten op het gebied van faillissementsrecht helpen we u graag verder.
NB: Naast vervelende situaties met de faillissementspauliana kunt u ook te maken krijgen met bestuurdersaansprakelijkheid. Lees daarom ook ons whitepaper: ‘Het kompas van de bestuurder’, waarin wij uiteenzetten wat er juridisch gezien nu eigenlijk van een bestuurder wordt verwacht.
Door André Jansen
